Milliyet Gazetesi EÄŸitim Eki
SINAV KAYGISIYLA BAÅž EDEBÄ°LÄ°RSÄ°NÄ°Z
Mustafa KOÇ / Antalya GüneÅŸ Dershaneleri Kurucusu / Rehber ÖÄŸretmen
“Bilgi insanı kuÅŸkudan, iyilik acı çekmekten, kararlı olmak da korkudan kurtarır.” / (Konfüçyüs)
OKS’ye duyulan ilgi giderek artıyor. 11 Haziran 2006 da yapılacak sınava yaklaşık 1 milyon aday katılacak. Ä°yi bir lise hedefleyen aileler sınavlara artık daha fazla ilgi gösteriyor. Gerek iyi bir lisede okuma heyecanı, gerek ailelerin çocuklardan beklentileri öÄŸrencilerde ister istemez bir sınav kaygısına yol açıyor. Özellikle sınavın yaklaÅŸtığı bugünlerde bu kaygı ve gerginliÄŸin daha da arttığını görüyoruz. Aileleri ve öÄŸrencilerimizi aydınlatmak ve sınav geriliminin azaltılmasına destek olmak amacıyla bu konudaki deneyimlerimizi paylaÅŸmak istiyoruz.
Sınava girecek öÄŸrencinin bir miktar sınav heyecanı duyması doÄŸaldır. Hatta bu heyecanın onları daha fazla çalışmaya motive edeceÄŸini de düÅŸünebiliriz. Ancak bu kaygı ve heyecanın bazı fiziksel ve duygusal belirtilere yol açarak sınav sırasındaki baÅŸarıyı engelleyecek duruma gelmesi ciddiye alınmalıdır.
Sınav kaygısı öÄŸrencinin sınava odaklanmasını engeller; dikkatini ve enerjisini sınava deÄŸil kendine, kiÅŸisel duygularına ve çevresine vermesine neden olabilir. BaÅŸarmanın önünde ciddi bir tehdit gibi duran bu kaygıları azaltmak, öÄŸrencilere sınavdan önce verebileceÄŸiniz en büyük destek olacaktır.
Kaygının Nedeni Bilinmelidir
- Sınavı ve sonuçlarını fazla abartmak,
- Yanlış hedeflere yönelmek, hedeflerde ve beklentilerde gerçekçi olamamak,
- Ailenin ve çevrenin beklentileri ve öÄŸrenci üzerindeki baskılar,
- ÖÄŸrencinin kendi içindeki saplantıları, baÅŸarısızlık korkusu, kendine karşı negatif koÅŸullanmalarla oluÅŸan çaresizlik duygusu,
- Yeteri kadar hazırlanamadığını düÅŸünmek,
- Psikolojik durum ve kendine güven duygusu eksikliÄŸi,
- Umutsuzluklar, endiÅŸeler, gerçekçi olmayan düÅŸünce biçimleri,
doğal olarak kaygı yaratır.
Sınav Kaygısıyla Nasıl BaÅŸa Çıkılır
Her öÄŸrencide kaygının nedenleri farklı olabilir. Kaygıyla baÅŸ etmenin en doÄŸru ve en kolay yolu elbette kaygının nedenlerini bilmek ve onları ortadan kaldırmaktır. Oysa bu, her zaman kolay olmayabilir. Ancak yine de yapılabilecek çok ÅŸey bulunduÄŸunu ve kaygının azaltılması için öÄŸrenciler kadar velilerin de yapabileceÄŸi ÅŸeyler olduÄŸunu unutmayalım.
Veliler Neler Yapmalı
ÖÄŸrencilerimizdeki kaygının bir ölçüde öÄŸrencinin kendi esikliklerinden kaynaklandığına ancak daha büyük oranda ise bu kaygıya özellikle ana babaların neden olduklarına tanık oldum. Oysa özellikle ergenlik dönemlerinde çocuklarımızın önemli bir sınavdan geçtiklerini de unutmamalıyız. Hem kontenjanların düÅŸüklüÄŸü hem de sınava katılanların giderek artması öÄŸrencilerin yükünü daha da artırmakta olduÄŸundan onlara karşı daha anlayışlı ve hoÅŸgörülü olmayı ihmal etmemek gerekiyor.
Ana babalar bazen istemeyerek de olsa öÄŸrencide kaygıya neden olabiliyor. Çocuklarınızı yeterince tanıyın ve onlardan yapabileceklerinden daha fazlasını beklemeyin. Beklentilerinizde gerçekçi olun ve oların sınırlarını zorlanmayın.
Her ÅŸeyden önce çocuklarınıza güvenin. Bu duygu, onların rahatlamalarına ve kendilerine güvenmelerine yol açar.
Sınav baÅŸarısını yaÅŸamdaki tek amaç gibi göstermeyin. Bu durum öÄŸrencilerde isteksizlik ve tedirginlik yaratır. Önlerinde girebilecekleri daha çok sınav bulunduÄŸunu unutmayın.
Çocuklarınızı baÅŸka çocuklarla karşılaÅŸtırmayın; kıyaslamayın. Unutmayın ki her çocuk, ilgileri, yetenekleri, çalışma alışkanlıkları, olanakları, aile yapısı ve kendi özellikleriyle birbirinden çok farklıdır. Kıyaslama onların ilgi ve motivasyonlarını düÅŸürür; hepsinden önemlisi sevilmediÄŸi duygusuna kapılır. Oysa onlara bu dönemde verebileceÄŸiniz en büyük güç sevginiz olmalıdır.
ÖÄŸrenciler Neler Yapabilir
BaÅŸarılı olmak için her ÅŸeyden önce sınava iyi hazırlanmak; okul ve dershane çalışmalarından yeterince yararlanmış olmak gerekiyor. Bunun dışında, kalan zaman içinde önceki konuları tekrar gözden geçirerek bilgi eksikliÄŸini tamamlamak sizi rahatlatacaktır. Ancak bu tekrar dönemini “Eyvah, konular çok birikti, sınav da yaklaÅŸtı, baÅŸka ne yapabilirim.” gibi bir panik havasına dönüÅŸtürmeyin. Buna “son dakika kaygısı” denir ki bu da gerilim yaratabilir.
Her ÅŸeyden önce kendinize güvenin. Sonuçta bu sınava girecek olan da sonuçlarından yararlanacak olan da sizsiniz. Kendinizi sadece sınava giren ve sadece öÄŸrenci rolü olan biri gibi algılamayın. Aynı zamanda bir genç, bir evlat, bir arkadaÅŸ ve baÅŸka yetenekleri de olan, önünde yapabileceÄŸi birçok ÅŸey bulunan biri gibi görmeyi ihmal etmeyin.
Hayatı bir tek sınav olarak görmeyin. Bir tek sınavın önemini gözünüzde çok fazla büyüttüÄŸünüz zaman, bu durum kaygınızı daha da yükseltecektir, buna izin vermeyin.
Daima olumlu düÅŸünün. Sınavla ilgisi olmayan olumsuz düÅŸüncelerden uzak durun. Bunların yerine daha pozitif, kendinizi destekleyecek ifadeler kullanın. “Sınava az kaldı ama yine de eksiklerimi tamamlayabilirim.”, “Bu sınava da çok iyi hazırlandım.”, “YapabileceÄŸimin en iyisini yaptım.” deyin. GeçmiÅŸteki baÅŸarılarınızı hatırlayın. “Demek ki yapabiliyormuÅŸum.” diye düÅŸünün.
Sınav sonuçları istediÄŸiniz gibi gelmese bile ailenizin sizi yine eskisi gibi seveceÄŸini hiç unutmayın.
Zamanınızı iyi kullanın; sosyal etkinliklerden uzak kalmayın; gün içinde fiziksel egzersizlere, doÄŸru nefes alma ve gevÅŸeme tekniklerine yer verin. Ara sıra gezin, kitap okuyun, ÅŸarkı söyleyin, resim yapın… Böylece sınavla ilgili olumsuz düÅŸüncelerden uzak kalırsınız.
Sıkıntılarınızı paylaÅŸacak arkadaÅŸlarınızla birlikte olun. Çevresine pozitif enerji yayan kiÅŸilerle beraber olmak sizi kaygılarınızdan uzaklaÅŸtırır.
Kendinizi baÅŸkalarıyla karşılaÅŸtırmayın. Aile ve yakın çevrenizin de karşılaÅŸtırmasına izin vermeyin. Asla baÅŸkalarından farklı olduÄŸunuz duygusuna kapılmayın.
Sadece sınav gününü ve sınavın sonuçlarını düÅŸünmeyin, sınav gününü o gün yaÅŸarsınız ÅŸimdi bugünü düÅŸünün. Sınav anını düÅŸüneceÄŸinize sizi sınavda baÅŸarılı kılacak çalışmalar yapın.
Sınav kaygınız yüksekse kaygıya neden olan düÅŸünce tarzınızı deÄŸiÅŸtirin. Kendinize olumlu telkinlerde bulunun. Giderek bunlara inanacak ve üstünüzdeki gerilimi azaltacaksınız. Olumsuz bir düÅŸünceye takıldığınızda “Ama…“ ile baÅŸlayan olumlu düÅŸünceler geliÅŸtirmeyi alışkanlık edinin. Bu telkinler, kaygınızı olumlu bir heyecana dönüÅŸtürecektir.
Kaygınızı sınavdan önce yaÅŸayarak, kendinizi denetleyin ki sınavda aynı kaygıları yaÅŸamayın. Bunun için dershanenizin deneme sınavlarına, gerçek sınava giriyormuÅŸ gibi girin. Böylece sınav sırasında, bu gibi sınavların olaÄŸan bir durum olduÄŸunu düÅŸünerek, kaygılarınızdan kurtulacaksınız.
Bütün bunlar dışında sınav anını en iyi ÅŸekilde deÄŸerlendireceÄŸinize, bilemediÄŸiniz sorularda zaman kaybetmeyeceÄŸinize, sadece sorulara odaklanacağınıza inanın. Sonra da sınav sonuçlarının açıklandığı gün sınavı kazandığınızı ve yumruÄŸunuzu kaldırıp havaya nasıl zıpladığınızı hayal edin. BaÅŸarmanın keyfini çıkararak baÅŸarmanın o kadar zor olmadığını göreceksiniz.
SaÄŸlıklı ve mutlu bir sınav dönemi geçirerek, hepinizin hak ettiÄŸiniz baÅŸarılara ulaÅŸmanızı diliyorum. / 19 Mayıs 2006